گونه‌هاي جانوري منقرض شده‌اي هستند كه به لطف فناوري‌هاي نوين ممكن است دوباره زنده شوند.
تصور كنيد روزي را كه براي ديدن يك ماموت غول‌پيكر در زيستگاه طبيعي خود به جنگل‌هاي سيبري سفر مي‌كنيد. به لطف پيشرفت فناوري‌هايي مانند فناوري ويرايش ژن، چشم‌انداز بازگشت حيوانات در حال انقراض بيش از هر زمان ديگري دست‌يافتني به نظر مي‌رسد. در ادامه اين مطلب از مجله دلتا درباره بازگشت حيوانات منقرض شده صحبت خواهيم كرد.
احياي حيوانات در حال انقراض
احياي حيوانات درحال انقراض، اكنون درحال ايجاد جمعيت‌هاي حيواني سالم است كه مي‌توانند وارد طبيعت شوند و به طور طبيعي توليد مثل كنند. استفاده از اين فناوري فقط شامل احياي گونه‌هاي منقرض‌شده نيست. تكنيك‌هايي كه براي كمك به احياي اين موجودات مورد استفاده قرار مي‌گيرد، مي‌تواند براي كمك به نجات گونه‌هاي زنده در آستانه انقراض نيز بكار گرفته شود.
بازگرداندن گونه‌هاي منقرض‌شده چگونه صورت مي‌گيرد و چه محدوديت‌هايي دارد؟
آيا واقعا به بازگرداندن حيواناتي كه مدت‌هاست منقرض شده‌اند، نياز داريم؟
احياي گونه‌هاي منقرض‌شده، يك رشته علمي كاملا نوپاست كه با سرعت بسيار بالايي رو به پيشرفت است. اولين نقطه عطف در پيشرفت اين رشته در سال ۱۳۸۲ / ۲۰۰۳ زماني اتفاق افتاد كه دانشمندان توانستند گونه‌اي از بز كوهي را كه چند سال قبل منقرض شده بود، احيا كنند. متاسفانه نوزاد متولدشده با تكنيك‌هاي جديد در اولين دقايق بعد از تولدش از دنيا رفت. درنتيجه اين گونه بز كوهي نه‌تنها اولين گونه‌اي بود كه احيا شد، بلكه اولين گونه‌اي بود كه براي دومين بار منقرض شد!
از آن زمان تاكنون دانشمندان در حال ايجاد تكنيك‌هاي جديد در اين زمينه هستند. در استراليا پروفسور مايكل آركر روي احياي نوع قابل توجهي از قورباغه كار مي‌كند كه مراحل رشد و تكامل فرزند خود را درون معده‌اش انجام مي‌دهد. تيم تحقيقاتي تاكنون جنين‌هايي توليد كرده است كه تقريبا و نه بطور كامل، بچه قورباغه هستند. قدم بعدي تبديل كردن اين جنين‌ها به قورباغه است؛ كاري كه آركر آن را امكان‌پذير مي‌داند.
چطور يك گونه را احيا مي‌كنند؟
چگونگي احيا، بستگي به گونه‌اي دارد كه مورد احيا قرار مي‌گيرد. در برخي از پروژه‌ها، اين كار از طريق بازپروري انجام مي‌شود. براي مثال دانشمندان براي احياي كواگا كه گونه‌اي مرتبط با گورخر است، گورخر‌هايي را انتخاب مي‌كنند كه شباهت زيادي به كواگا داشته باشند.
با اين هدف كه در نسل‌هاي بعدي، حيواناتي با شباهت بيشتر به كواگا توليد شوند، به پرورش آن‌ها مي‌پردازند. پروژه‌هاي ديگر شامل دستكاري در توليدمثل و به‌كارگيري برخي روش‌هاي ژنتيكي است.
آيا حيوانات احياشده مانند حيوانات اوليه خواهند بود؟
گونه‌هايي كه احيا مي‌شوند به هيچ‌وجه بطور كامل شبيه حيوانات منقرض‌شده نخواهند بود. براي مثال، اگر چرچ موفق به انجام كاري كه در تلاش براي انجام آن است، بشود، يك ماموت واقعي ايجاد نخواهد شد. حيواني كه ايجاد مي‌شود فيلي است كه بخش‌هايي از DNA آن به شكل گزينش‌شده با DNA ماموت جايگزين شده‌اند. به عبارت ديگر، حيوان جديد شبيه ماموت است. اين حيوان در واقعيت فيلي است كه DNA آن طوري تغيير كرده كه بتواند در سرما زندگي كند. نيمي فيل و نيمي ماموت.
كدام گونه حيواني براي احيا ايده‌آل است؟
يكي از نامزد‌هاي ايده‌آل براي احياسازي مي‌تواند حيواني باشد كه هنوز زنده است. در حال حاضر فقط دو كرگدن سفيد شمالي در كره زمين زنده مانده‌اند، كه هر دو ماده هستند. محل زندگي اين دو حيوان در كنياست. هردوي آن‌ها بسيار پير و بيمار هستند و نمي‌توانند به طور طبيعي توليد مثل كنند؛ بنابراين كرگدن سفيد شمالي عملا يك گونه منقرض‌شده است. نجات اين گونه به‌نوعي همان احيا محسوب مي‌شود. به دلايل متعدد، احياي حيواني كه متعلق به گذشته‌هاي نزديك بوده آسان‌تر از احياي گونه‌اي متعلق به گذشته‌هاي دور است. درعين حال، تمركز روي گونه‌هايي كه هنوز در كنار ما هستند، ساده‌تر است. كرگدن سفيد در حال حاضر در كانون توجه پروژه‌هاي احيا قرار دارد.
پيشنهاد مطالعه: مطلب تاثير موسيقي بر جسم و روان انسان را بخوانيد.