فيزيكدان‌ها مي‌گويند تمام جهان احتمالا روزي با يكي از اين چهار سناريو به پايان خواهد رسيد: انجماد بزرگ، فشردگي بزرگ، تغيير بزرگ يا شكاف بزرگ.
اگر فكر مي‌كنيد دانشمندان و نظريه‌پردازان فقط به دنبال كشف اسرار آغاز جهان هستند و به پايان آن كاري ندارند، سخت در اشتباهيد. براي تك‌تك احتمالات پايان جهان، سناريوهاي پيچيده با جزييات كامل نوشته‌اند و به سبك نام‌گذاري انفجار بزرگ، براي آن‌ها اسامي هولناكي انتخاب كرده‌اند. در اين مطلب از مجله دلتا با چهار نظريه پايان جهان آشنا مي‌شويد.
انجماد بزرگ – مرگ حرارت
مرگ حرارت (Heat Death) برخلاف اسمش قرار نيست آتشي جهنمي باشد كه روزي كل دنيا را در بر بگيرد. منظور از مرگ، تفاوت درجه حرارت اجسام است. هر سيستمي در جهان تمايل به رسيدن به بالاترين درجه آنتروپي يا آشفتگي دارد. اما وقتي جهان به نقطه مرگ حرارت برسد، دماي همه چيز در همه جا يكسان مي‌شود و اين يعني ديگر هيچ اتفاق جالبي در جهان رخ نخواهد داد. هرچه جهان بزرگ‌تر مي‌شود، اجرام به‌آرامي رو به زوال مي‌روند و پراكنده مي‌شوند. به اين ترتيب تمام فعل و انفعالات در جهان متوقف شده، «انجماد بزرگ» رخ داده و پايان جهان رغم مي‌خورد.
فشردگي بزرگ – مه‌رمب
سناريوي فشردگي بزرگ (Big Crunch) در واقع معكوس پديده انفجار بزرگ است. طبق نظريه نسبيت عام، ماده و انرژي باعث فرورفتگي فضا و زمانِ اطراف خود مي‌شوند. به‌گفته انيشتين، تمام ماده و انرژي موجود در جهان، سرنوشت نهايي آن را مشخص خواهد كرد.
براي خواندن مطالب جذاب و به روز به مجله دانستني دلتا مراجعه كنيد.
تغيير بزرگ – زوال خلأ
براي توضيح پديده خودتخريبي جهان، اول بايد با دو موضوع آشنا شد: سطح انرژي و پايداري
سطح انرژي: هر چيزي در جهان، سطحي از انرژي دارد.
پايداري: هر چيزي در جهان سعي دارد به حالت پايه برسد.
هرچيزي در جهان از اين دو اصل، يعني سطح انرژي و پايداري، پيروي مي‌كند. اگر چيزي انرژي زيادي داشته باشد، ناپايدار است و مي‌خواهد براي رسيدن به پايداري و حالت پايه از شر اين انرژي خلاص شود. ذرات مايلند به پايين‌ترين سطح انرژي برسند كه به آن «حالت خلأ» مي‌گويند. در اين حالت، مي‌توان گفت تمام ميدان‌هاي فيزيكي، به جز يكي، به حالت خلأ رسيدند. اين احتمال وجود دارد كه ميدان هيگز پايدار نباشد و در واقع «شبه‌پايدار» باشد.
وقتي ميدان هيگز به سطح انرژي كمتر برخورد مي‌كند، حجم عظيمي از انرژي بالقوه خود را آزاد مي‌كند. اين انرژي فضاي اطرافش را از مرزي كه آن‌ها را احاطه كرده است به بيرون هل مي‌دهد و باعث آزادسازي انرژي بيشتري مي‌شود. حبابي از ميدان هيگز پايدار (خلأ واقعي) با سرعت نور در تمام جهات شروع به بزرگ شدن مي‌كند. اين حباب را هاله‌اي از انرژي احاطه كرده است كه هرچه به آن برخورد مي‌كند، مي‌بلعد و از هستي ساقط مي‌كند. به اين ترتيب يكي از تئوري‌هاي پايان جهان رخ مي‌دهد.
شكاف بزرگ – مه‌گسست
سناريوي چهارم براي پايان جهان به شكاف بزرگ يا بيگ‌ريپ (Big Rip) مشهور است. خرابكار اصلي دوباره انرژي تاريك است كه شايد بسيار قوي‌تر از آن باشد كه مي‌پنداشتيم و بتواند كل جهان را به‌تنهايي و بدون كمك گرفتن از تغيير، انجماد يا فشردگي بزرگ نابود كند.
پيشنهاد مطالعه: مطلب «راه شيري احتمالا پر از تمدن هاي فرازميني مرده است» را در مجله دانستني دلتا مطالعه كنيد.
همچنين بخوانيد:
خطر جهاني ويندوز ۷ به ويژه براي ايراني‌ها!
تصوير دو سياهچاله در حال ادغام
با مجله دانستني دلتا همراه باشيد