يادگيري در خواب

آيا مغز انسان پس از به خواب رفتن هم قادر به يادگيري است؟ عملي شدن آن چندان دور از دسترس نيست و مي‌‌تواند امكان‌پذير باشد. هرچند كه تحقق كامل اين امر با اما و اگر‌هايي همراه است.

يادگيري در خواب براي آن دسته از كساني كه اغلب اوقات خود را، در بيداري به بطالت مي‌‌گذرانند، چيزي شبيه به رويا است. اما تحقيقات اخير ثابت كرده‌است، يادگيري در زمان خواب مي‌‌تواند بيش از رويا حكم يك واقعيت را داشته‌باشد. براي آگاهي بيشتر از اين موضوع مي‌توانيد در ادامه‌ي مطلب با مجله دلتا همراه باشيد.

نتايج پژوهش‌‌‌هاي اخير نشان از آن دارد كه خاطرات شنيداري ما مي‌‌‌تواند حتي پس از خواب نيز شكل بگيرد. البته تكميل اين فرآيند تنها در طول مراحل ويژه‌‌ا‌ي از خواب امكان‌‌پذير خواهد بود.

اولين و مهم‌ترين مرحله‌ ويژه  (مرحله‌ي Rem) است كه طي آن حركت چشم‌‌ها و ميزان تنفس فرد سريع‌‌تر از ساير مراحل خواب است و بدن نيز هرازگاه حركت مي‌‌كند.

از سوي ديگر، اكثر رويا‌ها در طول همين مرحله از خواب اتفاق مي‌افتند. در نتيجه، اكثر يادگيري‌‌هاي شنيداري ما نيز در طول همين مرحله از خواب يعني مرحله‌ Rem امكان‌پذير خواهد بود.

اين نكته نيز قابل ذكر است كه، تمام فرآيند يادگيري‌ شنيداري ما، در طول مرحله‌ Rem خواب حاصل نمي‌شود. برخي از آن‌‌ها هنگام آغاز مرحله‌ N2 خواب به وقوع مي‌پيوندد. اين مرحله، مرحله‌اي است كه طي آن، ميزان حركت ماهيچه‌‌ها و همچنين ميزان هوشياري و آگاهي فرد از اتفاق‌‌هاي دنياي بيرون كاهش مي‌‌يابد.

با اين حال در مرحله‌اي كه خواب افراد سنگين‌‌تر مي‌‌شود، يادگيري نيز بسيار كم‌‌رنگ‌‌تر از ساير مراحل خواب مي‌‌شود.

فرآيند يادگيري در زمان خواب خوب است يا بد؟

بنابر نظر يكي از محققان فعال در اين زمينه، انسان‌ها در طول زمان هوشياري خود، خاطرات فراواني را در مغز شكل مي‌دهند. اما ادامه‌ اين فرآيند و تلاش براي نگهداري خاطرات به شكل مداوم، مي‌تواند براي مغز امري خطرناك تلقي گردد. به همين دليل مغز انسان به شكل خودكار راه‌هايي را براي فراموشي اين خاطرات در پيش مي‌گيرد.

از سوي ديگر اجبار يادگيري مطالب، براي فردي كه خفته است توصيه نمي‌شود. چرا اين فرآيند مي‌تواند در عمل موجب به هم ريختن كاركرد‌‌‌هاي از پيش تعيين شده‌‌ خواب گردد. اگرچه يادگيري در زماني كه خواب هستيم، مي‌‌تواند آموخته‌‌هاي محدودي را به دانسته‌‌هاي انسان بيفزايد، اما هزينه‌‌اي كه براي او به همراه خواهد داشت قطعا بيش از سود آن خواهد بود.

محققان اين تيم تحقيقاتي، چندان به كارآمد بودن روش‌هاي فعلي براي آموزش در خواب، نظير روش‌هايي كه براي آموختن زبان‌هاي جديد مورد استفاده قرار مي‌گيرند معتقد نيستند. اما در عين حال تاييد مي‌كنند كه روش‌‌هاي ديگر يادگيري در زمان خواب نظير روش‌هايي كه براي ترك سيگار توسط افراد سيگاري مورد استفاده قرار مي‌گيرد (و در مرحله Rem از خواب آن‌ها رخ مي‌دهد) مي‌تواند امكان‌پذير و موثر باشد.

پيشنهاد مطالعه: مطلب دستگاهي كه روياها را دست‌كاري مي‌كند! را بخوانيد.