مصرف تمامي داروهاي روانپزشكي و مغز و اعصاب، بدون تجويز پزشك متخصص مي‌تواند سبب اعتياد و وابستگي به دارو شود. بعلاوه بسياري از اين داروها بجز اعتياد، مي‌توانند مشكلات بسياري را در روابط، حافظه و خلق فرد ايجاد كنند .
استفاده سوء يا خودسرانه از داروهاي اعتيادآور ممكن است نتايج خطرناك و حتي مرگ‌باري به دنبال داشته باشد. تجويز شدن يك دارو توسط پزشك به معناي بي‌خطري مطلق آن دارو نيست. در شناخت مفهوم اعتياد به دارو با بخش سلامت مجله دلتا همراه باشيد.
اعتياد به دارو به چه معناست
سوءمصرف دارو يعني يك دارو به دليلي غير از دليل پزشكي استفاده شود. اين داروها با ترشح‌كردن دوپامين فراوان، روي سيستم پاداش مغز تأثير مي‌گذارند. اين پاداش براي مغز آن‌قدر خوشايند است كه تمايل پيدا مي‌كند با مصرف دوباره دارو، آن حس را مجددا تجربه كند.
چرا از داروها غير اصولي استفاده مي‌شود؟
يكي از دلايل افزايش استفاده غير اصولي از داروها اين است كه اين داروها بيش از هر زمان ديگري از طريق داروخانه‌ها در دسترس‌اند. عوامل ديگري مانند شرايط روحي، سن و تاثير اطرافيان نيز در ايجاد اين اعتياد دخيل هستند.
داروهاي اعتيادآور كدام‌ها هستند؟
۱.اپيوئيدها
اپيوئيدها در بدن احساس سرخوشي ايجاد مي‌كنند. اين داروهاي اعتيادآور عموما براي درد تجويز مي‌شوند.
اكسي‌كدون
اكسي‌كدون (Oxycodone) يك اپيوئيد است و اصولا با نام تجاري اكسي‌كانتين (OxyContin) فروخته مي‌شود. مصرف مداوم اين دارو مثل هروئين به بيمار احساس سرخوشي و آرامش مي‌دهد.
كدئين
كدئين نيز جزء دسته اپيوئيد‌هاست و معمولا براي كنترل دردهاي متوسط و سرماخوردگي تجويز مي‌شود. اگر از اين دارو در تعداد دفعات بالا استفاده شود، اثرات سرخوشي ايجاد مي‌كند. بعلاوه، ممكن است سطح هوشياري را نيز تغيير دهد.
مپريدين
اين دارو عموما با نام تجاري دمرول (Demerol) فروخته مي‌شود. مپريدين معمولا براي تسكين دردهاي متوسط تا حاد توصيه مي‌شود.
۲.داروهاي آرام‌بخش
اين داروها مستقيما بر سيستم مغز و اعصاب تاثير گذاشته و اثرات آرام‌كننده و ضدافسردگي دارند. آرام‌بخش‌ها فعاليت مغز را كند مي‌كنند و حس خواب‌آلودگي يا آرامش ايجاد مي‌كنند.
آلپرازولام
آلپرازولام عموما با نام تجاري زاناكس (Xanax) فروخته مي‌شود. برخي افراد به‌دليل سرعتي كه اين دارو در ايجاد احساس آرامش دارد، از آن استفاده سوء مي‌كنند.
كلونازپام و ديازپام
كلونازپام و ديازپام هم نوعي آرام‌بخش هستند. اين داروها احساس سرخوشي كه از استفاده اين داروها ايجاد مي‌شود مشابه اثر الكل است؛ يعني حس مستي، پرحرفي و آرامش ايجاد مي‌كنند.
۳.محرك‌ها
محرك‌ها فعاليت مغز را افزايش مي‌دهند. اين موضوع سطح هوشياري و انرژي بدن را افزايش مي‌دهد. محرك‌ها به افراد، احساس طراوت و پرانرژي بودن مي‌دهند.
آمفتامين (آدرال)
اين داروي محرك پيش از اين براي درمان اختلال بيش‌فعالي و حمله خواب استفاده مي‌شد. محصولاتي كه آمفتامين دارند عموما به اين دليل مورد سوءمصرف قرار مي‌گيرند كه انرژي‌زا هستند.
ريتالين
ريتالين سطح دوپامين مغز را افزايش مي‌دهد و به افزايش تمركز كمك مي‌كند. متاسفانه سوءمصرف ريتالين براي جلوگيري از خواب‌آلودگي شب امتحان، در ميان دانشجويان رايج است.
پيشنهاد مطالعه: مطلب آنچه بايد در مورد داروهاي ضد اضطراب بدانيم را بخوانيد.