آيا مي‌توان آسانسوري تا به آسمان ساخت؟ ظاهرا محققان ژاپني به اين گفته باور دارند و در تلاش هستند تا با ساخت يك آسانسور فضايي، رفت و آمد به خارج از جو آسان‌تر شود. اين پروژه كه STARS-Me نام گرفته است هنوز در مراحل اوليه قرار دارد و محققان توانسته‌اند نمونه مينياتوري آن را بسازند.
به زودي قرار است اين آسانسور فضايي به مرحله عملياتي برسد و در ايستگاه فضايي بين المللي مورد استفاده قرار گيرد. در اين مطلب از مجله دلتا به اين آسانسور فضايي خواهيم پرداخت و تحقيقات و تلاش‌هاي محققان ژاپني براي ساخت يك بالابر مينياتوري را بررسي خواهيم نمود.
ساخت آسانسور فضايي در ابعاد مينياتوري
از دهه‌هاي گذشته تاكنون، انسان براي خروج از جو زمين از موشك‌هايي با سرعت بسيار زياد استفاده مي‌كند كه اين كار هزينه بسيار بالايي دارد و رسيدن به سرعت مناسب جهت غلبه بر جاذبه و خروج از جو زمين به سوخت و انرژي زيادي نياز دارد.
علاوه بر اين فضانورداني كه براي اين كار انتخاب مي‌شوند بايد آمادگي بدني بالايي داشته باشند تا بتوانند فشار ناشي از اين سرعت را تحمل كنند. اما محققان ژاپني از روش‌هاي محدود قديمي پا را فراتر گذاشته‌اند و به فكر ساخت يك آسانسور فضايي براي رفت و آمد به خارج از جو زمين هستند.
اگر اجراي اين پروژه موفقيت آميز باشد يكي از تصورات علمي تخيلي انسان‌ها به حقيقت خواهد پيوست و رفت و آمد به فضا از طريق كانال‌هايي شبيه به آسانسور انجام خواهد شد. محققان براي تست اين ايده از يك جفت ماهواره كوچك استفاده كرده‌اند و اين ماهواره‌ها در مسير حركت خود به سمت ايستگاه فضايي بين المللي هستند.
در روز ۲۲ سپتامبر در ساعت ۱:۵۲ دقيقه بعد از ظهر، آزانس اكتشافات فضايي ژاپن از جزيره تانگاشيما يك موشك به فضا پرتاب كرد كه حاوي تجهيزات پروژه STARS-Me بود.
پروژه STARS-Me
پروژه STARTS-Me كه مخفف عبارت Space Tethered Autonomous Robotic Satellite Mini Elevator (آسانسور فضايي با ماهواره‌هاي رباتي خودكار متصل به هم) توسط محققان دانشگاه شيزوكا در ژاپن ساخته شده است و تركيبي از دو ماهواره كوچك ده سانتي‌متري مكعبي شكل است كه به وسيله يك كابل ده متري به هم متصل هستند و يك ربات كوچك نيز نقش يك خودرو را در اين آسانسور بازي خواهد كرد.
اين ربات كوچك ابعادي برابر با سه در شش سانتي متر دارد كه مي‌تواند با موتور خود روي كابل اتصالي دو ماهواره حركت كند. وقتي دو ماهواره در فضا معلق هستند اين ربات كوچك مي‌تواند روي كابل، بالا و پايين برود.
پيش از اين نيز پروژه‌هاي مشابهي در اين مورد انجام گرفته بود و ماهواره‌هايي كه با كابل به هم متصل شده بودند به فضا ارسال شدند اما پروژه STARS-Me اولين پروژه‌اي است كه حركت روي كابل‌هاي اتصالي را آزمايش مي‌كند.
اگر نمونه اصلي اين پروژه در اندازه‌هايي واقعي ساخته شود مي‌تواند مسير ارتباطي بين زمين و ايستگاه‌هاي فضايي باشد و از اين طريق بتوان فضانوردان و لوازم مورد نياز ايستگاه‌ها را به فضا ارسال كرد.
واضح است كه آسانسور فضايي بسيار سريع‌تر و كم هزينه‌تر از پرتاب موشك است و دانشمندان از اواخر قرن نوزدهم روياي چنين پيشرفتي را در سر داشته‌اند اما محدوديت‌هاي تكنولوژي، مانع از تحقق بخشيدن به اين رويا بوده است.
تحقق يك رويا
حال به نظر مي‌رسد كه محدوديت‌هاي تكنولوژيكي در حال از ميان رفتن هستند و محققان ژاپني از شركت اوباياشي اميدوار هستند كه تا سال ۲۰۵۰ بتوانند نسخه واقعي اين آسانسور فضايي را بسازند. اين آسانسور فضايي ارتفاعي برابر ۹۶ هزار كيلومتر خواهد داشت و از لوله‌هاي كربني ساخته خواهد شد كه از يك سو به مركزي در زمين روي اقيانوس بطور شناور متصل خواهند شد و از سوي ديگر به ايستگاه فضايي خواهند رسيد.
محققان ژاپني معتقدند اگرچه هنوز سطح پيشرفت تكنولوژي با تحقق اين ايده فاصله دارد اما برنامه آن‌ها واقع بينانه است و اگر پروژه STARTS-Me موفقيت آميز باشد مي‌توان آن را گامي هر چند كوچك براي تحقق اين روياي دست نيافتني دانست.
پيشنهاد مطالعه: مطلب خودرو برقي خورشيدي اپرتا را در مجله دلتا بخوانيد.