دانستني

تعداد انگشت شماري از انسان‌هاي كره‌ زمين به فضا و حقايق آن دست يافته‌اند و رازهاي آن را لمس كرده‌اند و براي باقي ساكنين كره خاكي تنها در حد شنيده‌ها است.

دانستن درباره حقايق فضا هميشه جالب و هيجان‌انگيز است. همچنين، پيشرفت‌هاي تكنولوژي باعث شده است كه انسان‌ها در سده اخير، آگاهي بيشتري از كل ادوار قبل از آن درباره فضا داشته باشند. برخي از جالب‌ترين حقايق فضا را در اين مطلب به شما مي‌گوييم، با مجله دلتا همراه باشيد.

 ۱. اگر ستاره‌اي به يك سياه‌چاله بيش از حد نزديك شود، ستاره بلافاصله متلاشي و تكه تكه مي‌شود

گروهي از اخترشناسان ستاره‌اي را در مركز كهكشان، كه به مدت ۲۰ سال دور يك سياه‌چاله مي‌چرخيد را رصد كردند. ستاره به اندازه كافي به سياه‌چاله نزديك شده است، تا جايي كه جاذبه آن آنقدر نيرو بر ستاره وارد مي‌كند كه باعث انفجار و متلاشي شدن اين ستاره مي‌شود.

۲. ونوس گرم‌ترين سياره منظومه شمسي است

ونوس، به‌خاطر گاز‌هاي فراواني كه در جو خود دارد، اثر گلخانه‌اي ايجاد مي‌كند و اين باعث مي‌شود دما به طور مداوم بر روي سطح سياره ۴۶۲ درجه سانتيگراد باشد.

۳. عمر منظومه شمسي ما حدود ۴.۶ ميليارد سال است

دانشمندان بر اين باور هستند كه بعد از ۷.۵ ميليارد سال، سطح خورشيد آنچنان گسترش مي‌يابد كه زمين را خواهد بلعيد!

۴. بلندترين كوه كشف شده كوه المپوس است كه بر روي مريخ قرار دارد

ارتفاع تا نوك قله اين كوه ۲۵ كيلومتر است و اين ارتفاع از ارتفاع كوه اورست حدود سه برابر بيشتر است. 

۵. رد‌پا‌ها در ماه تا ۱۰۰ ميليون سال باقي خواهند ماند

ماه جو ندارد، يعني هيچ بادي براي از بين بردن سطح و هيچ آبي براي شستشوي ردپا‌ها وجود ندارد. اين بدان معني است كه ردپا‌هاي فضانوردان، ميليون‌ها سال در آنجا باقي خواهند ماند.

۶. سياره پلوتون از كشور آمريكا كوچك‌تر است

اگر بخواهيد خط استوا را در سياره پلوتون دور بزنيد اين فاصله برابر با فاصله لندن در انگلستان تا دنور در آمريكا است.

۷. رنگ آبي سياره اورانوس به خاطر گاز‌هايي است كه در اتمسفر آن وجود دارد

اتمسفر اورانوس از هيدروژن، هليوم و متان تشكيل شده است. متان موجود در لايه بالايي اتمسفر، رنگ قرمز نور خورشيد را فيلتر مي‌كند، اما نور آبي خورشيد در فضا بازتاب مي‌شود و رنگ آبي اورانوس را پديد مي‌آورد.

۸. تعداد ستاره‌هايي كه در آسمان وجود دارد از تعداد دانه‌هاي شني كه بر روي زمين وجود دارد بيشتر است

۱۰ برابر ستاره بيشتر از تعداد دانه‌هاي شن بر روي زمين، در آسمان وجود دارد. اگر ۲۲ صفر جلوي عدد ۷ قرار دهيد به تعداد ستاره‌هايي مي‌رسيد كه به وسيله يك تلسكوپ مي‌توانيد در آسمان شب ببينيد.

۹. هر مايعي كه در فضاي آزاد در فضا قرار گيرد، به صورت يك كره تغيير شكل مي‌دهد

اين مسئله به دليل پديده‌اي به نام كشش سطحي است، كه يك عدم تعادل بين نيرو‌هاي جاذب بين مولكولي است.

۱۰. در ونوس يك روز معادل يك سال در زمين است

زهره يا همان ونوس محور چرخش آهسته‌اي دارد كه معادل ۲۴۳ روز زمين طول مي‌كشد تا يك روز خود را كامل كند. مدار زهره در اطراف خورشيد ۲۲۵ روز زمين است.

پيشنهاد مطالعه: مطلب وسايلي كه ساخت آن‌ها را مديون سفرهاي فضايي هستيم! را بخوانيد

بدن انسان مملو از انواع چرخه‌ها و سيستم‌هاي بيولوژيكي است كه درك كامل آن‌ها تا حدي دشوار است.

بدن انسان يك سيستم منحصر بفرد است و سيستم مكانيزم بسيار پيچيده‌اي دارد. با وجود آنكه قرن‌ها است، دانشمندان بر روي واكنش‌هاي بدن تحقيق مي‌كنند، هنوز رازهاي كشف نشده زيادي درباره آن وجود دارد. با مجله دلتا همراه باشيد تا علت چند واكنش عجيب بدن انسان را بدانيد.

چرا مفصل‌ها صدا مي‌دهند؟

بيشتر مفصل‌هاي بدن انسان، مفاصل دوتايي متحرك هستند. يعني دو استخوان را با پوششي به‌نام كپسول مفصلي به هم وصل مي‌كنند. داخل پوشش مفصل‌ها مايع لغزنده و زلالي وجود دارد كه گازهاي نامحلولي در آن جريان دارند.

وقتي كه شما مفصل‌هاي خود را مي‌كشيد، در واقع به آن‌ها و مايع بين آن‌ها فشار وارد مي‌كنيد. با وارد شدن فشار، گاز نيتروژن محلول رها مي‌شود. آزاد شدن هوا، بين پوشش مفصل‌ها، همان صدايي است كه شما مي‌شنويد. وقتي كه گاز آزاد مي‌شود، مفصل‌ها انعطاف پذيرتر مي‌شوند.
اما ممكن است متوجه شويد كه مفصل‌ها، بعد از يك بار صدا كردن ديگر صدا نمي‌دهند. به اين دليل است كه گازي كه آزاد مي‌شود بايد دوباره در مايع حل شود و اين فرآيند حدود ۱۵ الي ۳۰ دقيقه طول مي‌كشد.

چرا موهاي بدن سيخ مي‌شود؟

اين واكنش عجيب بدن انسان زماني اتفاق مي‌افتد كه شما يا سردتان است يا ترسيده‌ايد.

در پايه هر مو، يك ماهيچه كوچك وجود دارد كه منقبض مي‌شود و برجستگي كوچكي روي پوست ايجاد مي‌كند. اين واكنش منجر مي‌شود كه گرما در لابه لاي موها محبوس شود و دما حفظ شود.
سيخ شدن موها، يك مشكل پزشكي نيست. اگر از نمايان شدن اثرات آن ناراحت هستيد، لباس گرم بپوشيد، در محيط‌هاي آرام قرار بگيريد و از هر گونه ترس و وحشتي جلوگيري كنيد.

چه چيزي باعث خواب رفتگي و مورمور شدن مي‌شود؟

مورمور شدن به علت نرسيدن جريان خون به عصب ايجاد مي‌شود. اگر به مدت طولاني در يك جا بنشينيد يا حتي وقتي كه پاهاي خود را روي هم انداخته‌ايد، ممكن است روي عصب‌هاي شما، فشار زيادي وارد شود. اين باعث مي‌شود پا‌هاي شما به خواب رود يا احساس كرختي كنيد. مورمور شدن بيشتر در دست‌ها، پاها و قوزك پا اتفاق مي‌افتد. عوض كردن حالت نشستن شما، راه حلي است كه اين مشكل را برطرف مي‌كند.

اما اين احساس دلخراش به ندرت مي‌تواند نشانه بيماري‌هايي مانند ديابت، لوپوس و ام اس باشد. اگر مور مور شدن بدن شما با تغيير دادن حالت نشستن برطرف نشد، به پزشك مراجعه كنيد زيرا اين حس آزاردهنده، ممكن است درحال رساندن پيامي به مغز باشد. 

چرا پياز اشك چشم‌ها را در مي‌آورد؟

وقتي كه شما پياز را پوست كنده و قاچ مي‌كنيد، سلول‌هاي پياز را پاره مي‌كنيد و آنزيم‌هايي كه گازي به‌نام پروپانتيل سولفكسيد، توليد مي‌كنند آزاد مي‌شوند. وقتي كه گاز به چشمان شما مي‌رسد، اشك از چشم‌ها جاري مي‌شود و اسيد سولفوريك بسيار رقيقي توليد مي‌شود كه چشم را مي‌سوزاند.
در اين هنگام، مغز به چشم پيغام مي‌دهد كه اشك بيشتري جاري شود و چشم‌ها قرمز و متورم شود. هرچه بيشتر پياز خرد كنيد، گاز بيشتري توليد شده و بيشتر اشك مي‌ريزيد.
قبل از اينكه پياز را خرد كنيد، آن را داخل فريزر بگذاريد تا از سوزش و اشك چشم‌ها جلوگيري كند. دماي سرد، روند آزاد شدن آنزيم‌ها را كند مي‌كند. بنابراين در سوزش و اشك چشم‌ها تاخير ايجاد مي‌شود.

پيشنهاد مطالعه: مطلب چند همسري زنان در قبيله‌اي آفريقايي‌! را مطالعه كنيد.

مدارگرد شناسايي مريخ (MRO) به كمك دوربين پيشرفته خود تصاوير جديدي از دره مارينر در سطح مريخ ثبت كرده كه عظمت آن را با جزييات بالا نشان مي‌دهند.

آيا مي‌توان آسانسوري تا به آسمان ساخت؟ ظاهرا محققان ژاپني به اين گفته باور دارند و در تلاش هستند تا با ساخت يك آسانسور فضايي، رفت و آمد به خارج از جو آسان‌تر شود. اين پروژه كه STARS-Me نام گرفته است هنوز در مراحل اوليه قرار دارد و محققان توانسته‌اند نمونه مينياتوري آن را بسازند.

به زودي قرار است اين آسانسور فضايي به مرحله عملياتي برسد و در ايستگاه فضايي بين المللي مورد استفاده قرار گيرد. در اين مطلب از مجله دلتا به اين آسانسور فضايي خواهيم پرداخت و تحقيقات و تلاش‌هاي محققان ژاپني براي ساخت يك بالابر مينياتوري را بررسي خواهيم نمود.

ساخت آسانسور فضايي در ابعاد مينياتوري

از دهه‌هاي گذشته تاكنون، انسان براي خروج از جو زمين از موشك‌هايي با سرعت بسيار زياد استفاده مي‌كند كه اين كار هزينه بسيار بالايي دارد و رسيدن به سرعت مناسب جهت غلبه بر جاذبه و خروج از جو زمين به سوخت و انرژي زيادي نياز دارد.

علاوه بر اين فضانورداني كه براي اين كار انتخاب مي‌شوند بايد آمادگي بدني بالايي داشته باشند تا بتوانند فشار ناشي از اين سرعت را تحمل كنند. اما محققان ژاپني از روش‌هاي محدود قديمي پا را فراتر گذاشته‌اند و به فكر ساخت يك آسانسور فضايي براي رفت و آمد به خارج از جو زمين هستند.

اگر اجراي اين پروژه موفقيت آميز باشد يكي از تصورات علمي تخيلي انسان‌ها به حقيقت خواهد پيوست و رفت و آمد به فضا از طريق كانال‌هايي شبيه به آسانسور انجام خواهد شد. محققان براي تست اين ايده از يك جفت ماهواره كوچك استفاده كرده‌اند و اين ماهواره‌ها در مسير حركت خود به سمت ايستگاه فضايي بين المللي هستند.

در روز ۲۲ سپتامبر در ساعت ۱:۵۲ دقيقه بعد از ظهر، آزانس اكتشافات فضايي ژاپن از جزيره تانگاشيما يك موشك به فضا پرتاب كرد كه حاوي تجهيزات پروژه STARS-Me بود.

پروژه STARS-Me

پروژه STARTS-Me كه مخفف عبارت Space Tethered Autonomous Robotic Satellite Mini Elevator (آسانسور فضايي با ماهواره‌هاي رباتي خودكار متصل به هم) توسط محققان دانشگاه شيزوكا در ژاپن ساخته شده است و تركيبي از دو ماهواره كوچك ده سانتي‌متري مكعبي شكل است كه به وسيله يك كابل ده متري به هم متصل هستند و يك ربات كوچك نيز نقش يك خودرو را در اين آسانسور بازي خواهد كرد.

اين ربات كوچك ابعادي برابر با سه در شش سانتي متر دارد كه مي‌تواند با موتور خود روي كابل اتصالي دو ماهواره حركت كند. وقتي دو ماهواره در فضا معلق هستند اين ربات كوچك مي‌تواند روي كابل، بالا و پايين برود.

پيش از اين نيز پروژه‌هاي مشابهي در اين مورد انجام گرفته بود و ماهواره‌هايي كه با كابل به هم متصل شده بودند به فضا ارسال شدند اما پروژه STARS-Me اولين پروژه‌اي است كه حركت روي كابل‌هاي اتصالي را آزمايش مي‌كند.

اگر نمونه اصلي اين پروژه در اندازه‌هايي واقعي ساخته شود مي‌تواند مسير ارتباطي بين زمين و ايستگاه‌هاي فضايي باشد و از اين طريق بتوان فضانوردان و لوازم مورد نياز ايستگاه‌ها را به فضا ارسال كرد.

واضح است كه آسانسور فضايي بسيار سريع‌تر و كم هزينه‌تر از پرتاب موشك است و دانشمندان از اواخر قرن نوزدهم روياي چنين پيشرفتي را در سر داشته‌اند اما محدوديت‌هاي تكنولوژي، مانع از تحقق بخشيدن به اين رويا بوده است.

تحقق يك رويا

حال به نظر مي‌رسد كه محدوديت‌هاي تكنولوژيكي در حال از ميان رفتن هستند و محققان ژاپني از شركت اوباياشي اميدوار هستند كه تا سال ۲۰۵۰ بتوانند نسخه واقعي اين آسانسور فضايي را بسازند. اين آسانسور فضايي ارتفاعي برابر ۹۶ هزار كيلومتر خواهد داشت و از لوله‌هاي كربني ساخته خواهد شد كه از يك سو به مركزي در زمين روي اقيانوس بطور شناور متصل خواهند شد و از سوي ديگر به ايستگاه فضايي خواهند رسيد.

محققان ژاپني معتقدند اگرچه هنوز سطح پيشرفت تكنولوژي با تحقق اين ايده فاصله دارد اما برنامه آن‌ها واقع بينانه است و اگر پروژه STARTS-Me موفقيت آميز باشد مي‌توان آن را گامي هر چند كوچك براي تحقق اين روياي دست نيافتني دانست.

پيشنهاد مطالعه: مطلب خودرو برقي خورشيدي اپرتا را در مجله دلتا بخوانيد.

يك شركت آمريكايي پيشرانه حرارتي هسته‌اي جديدي طراحي كرده كه مي‌تواند مدت زمان سفر به مريخ را به سه ماه كاهش دهد.

شركت Ultra Safe Nuclear Technologies طرح مفهومي پيشرانه حرارتي هسته‌اي (NTP) جديد خود را تحويل ناسا داد. به گفته سازنده اين طرح، اين طرح نسبت به طرح‌هاي قبلي ايمن‌تر و مطمئن‌تر بوده و بازدهي بسيار بيشتري در مقايسه با راكت‌هاي شيميايي دارد و مي‌تواند مدت زمان سفرهاي فضايي را بطور چشمگيري كاهش دهد. در ادامه اين مطلب از مجله دلتا درباره اين موتور هسته‌اي جديد بخوانيد.

USNC-Tech مي‌گويد طرح پيشرانه حرارتي هسته‌اي جديد اين شركت، در مقايسه با طرح‌هاي مشابه قبلي ايمن‌تر بوده و دو برابر بيشتر از راكت‌هاي شيميايي تكانه ويژه (Specific Impulse) توليد مي‌كند. تكانه ويژه معياري براي اندازه‌گيري بهره‌وري راكت‌هاست.

شركت ياد شده از سوخت FCM براي تأمين انرژي مورد نياز رآكتور موتور هسته اي استفاده كرده است. اين سوخت مبتني بر اورانيوم با غني‌سازي كم و درجه خلوص بالا (HALEU) بوده و ميزان غني‌سازي آن بين ۵ تا ۲۰ درصد، يعني بيشتر از رآكتورهاي اتمي و كمتر از رآكتورهاي دريايي است. اين سوخت سپس به شكل ذراتي با پوشش كاربيد زيركونيوم (ZrC) مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

مزيت اين سوخت

USNC-Tech مي‌گويد اين سوخت دوام بسيار بيشتري نسبت به سوخت‌هاي هسته‌اي فعلي داشته و در دماهاي بسيار بالا قابل استفاده است. اين سوخت طرح رآكتورها را ايمن‌تر كرده و دستيابي به نيروي پيشرانه و تكانه ويژه بيشتر را امكان پذير مي‌كند كه تا پيش از اين فقط توسط اورانيوم با غني‌سازي زياد قابل دستيابي بوده است. علاوه بر اين، چنين سوختي را مي‌توان با فناوري‌هاي فعلي توليد كرد.

اين طرح مفهومي جديد در صورت تبديل شدن به موتور هسته‌اي ، مدت زمان سفر به اعماق فضا را بطور قابل توجهي كاهش خواهد داد و براي مثال سفر به مريخ در مدت زمان تنها ۳ ماه امكان پذير خواهد شد. شركت USNC-Tech اين طرح را علاوه بر ناسا و وزارت دفاع آمريكا، براي بخش خصوصي نيز در نظر گرفته و اين يعني احتمالاً سفرهاي فضايي سرنشين‌دار به مقاصدي فراتر از مريخ امكان پذير خواهد شد.

بيشتر بخوانيد: براي مطالعه بيشتر مطلب «ركورد ۳۸۲ كيلومتر بر ساعت براي قطار سريع‌السير ژاپن» را بخوانيد.